Onlangs gingen we op pad met routemaker Gerard Goudriaan voor het testen van de route “Herinneringen aan de oorlog” uit de nog te verschijnen wandelgids “Utrecht acht keer anders”. Het was een afwisselende route door de historische binnenstad, door het Wilhelminapark en langs vier forten. We eindigden de route bij station Vaartsche Rijn. Een groot deel van de kijkpunten in de route bevonden zich rond de Maliebaan.

Malie  

We verzamelden bij het station Utrecht Centraal en dwaalden door de smalle straatjes van het historische centrum. Via de singels kwamen we uiteindelijk uit bij de Maliebaan. We zagen een brede laan met aan weerszijden statige panden in verschillende bouwstijlen.

In het midden van de laan lag een lang wandelpad tussen iepen en linden. Op de Maliebaan van precies een kilometer lang speelde men ooit het maliespel.

“Maliespel was in de zeventiende eeuw in Europa heel populair.  Het is een spel, waarbij een houten bal met een knuppel op een lange baan met zo min mogelijk slagen tussen twee palen wordt geslagen. In steden als Leiden, Den Haag en Amsterdam had je Maliebanen”

Station Utrecht Maliebaan

We liepen richting het Nederlands Spoorwegmuseum dat in het oude Station Utrecht Maliebaan is gevestigd. Ooit gebruikte men dit station voor passagiers, maar later vooral voor goederenvervoer. Sinds 1954 huist het museum in het oude station. In het weekend rijdt er een trein tussen Utrecht Centraal en het Maliebaanstation speciaal voor bezoekers van het museum.

De zwarte bladzijde in de geschiedenis van het treinstation is dat in de Tweede Wereldoorlog het station werd gebruikt voor de deportatie van Joden naar Kamp Westerbork.

We bezochten het Joods monument. Het was een muur van namen van de Joodse slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog uit Utrecht. De gedenkmuur is gemaakt van het zandsteen dat ook voor de Klaagmuur in Jeruzalem is gebruikt. Voor de muur stond een sokkel met een hoorn erop. Tien Joodse mannen dragen de sjofar.

“Sjofar, is een hoorn van bij voorkeur een ram die de Joden in de Joodse eredienst gebruiken. Het is een symbool van hoop”

Het was indrukwekkend om alle namen op de gedenkmuur te zien. Dit vooral in contrast met het vrolijke roze gebouw van het Spoorwegmuseum. Met de permanent expositie “Beladen treinen” besteedt het museum ook aandacht aan deze beladen geschiedenis.

Maliekwartier

In de route zouden relatief weinig horecamogelijkheden zitten, zodat we even van het pad afweken. We liepen de Burgemeester Reigerstraat in waar boven de weg allemaal fleurige feestballonnen hingen. Even over het spoor streken we neer op het terras van een Zweedse lunchroom.

Waar ooit een brandhuisje stond zit vanaf 2004 de Zweedse lunchroom en espressobar Broodnodig Over ’t Spoor van de Zweed Ingemar Visch Karlsson. Er zijn drie vestigingen in Utrecht waaronder op de Mariaplaats en een bakkerij aan de Willemstraat.

Het was hier goed vertoeven in het zonnetje. De simpele metalen tafels en stoelen waren goed bezet. Tussendoor liep de knuffelige zwarte huiskat.

Een jonge dame bracht ons de kaart waar bijvoorbeeld een broodje Aarhus of Skagen op stonden. Ik bestelde een chai latte en een broodje gorgonzola met uienchutney. Een enkele keer kwam een trein langs. We bleven even zitten op dit aangename terras en genoten van onze smaakvolle lunch.

De Burgemeester Reigerstraat en de Nachtegaalstraat met de Maliebaan in het midden vormen samen het gezellige horeca en winkelgebied het Maliekwartier. Je vindt er diverse horecagelegenheden en unieke winkeltjes. Omdat we nog een hele route voor de boeg hadden beperkte we ons tot de lunch bij Broodnodig, maar het was zeker een gebied om nog eens terug te komen. Wil je het Maliekwartier zelf ontdekken? Kijk hier voor meer informatie.

De schaduwzijde van de Maliebaan  

Wat ooit een speelbaan was voor het maliespel was de Maliebaan in de Tweede Wereldoorlog de spannendste straat van Nederland. In veel van de statige panden zaten Duitse instanties zoals de Sicherheitspolizei en de organisatie van de Nationaal-Socialistische Beweging was in diverse huizen ondergebracht. Ook huisden er verschillende verzetsstrijders.

We stonden even stil voor Maliebaan 35. Ooit zetelde Anton Mussert in het NSB-hoofdkwartier. Nu huist er een kinderopvanginstelling en is niets meer te merken van het zwarte verleden van dit pand. We staken de Maliebaan over en bij nummer 72 naast het huis waar ooit de Sicherheitspolizei zat, stonden we voor het huis waar de  verzetsheldin Marie Anne Tellegen destijds woonde. Haar schuilnaam was dr. Max. Waar MA voor Marie Anne stond en X voor een onbekend iemand.

Aan de Maliebaan

Journalist en programmamaker Ad van Liempt schreef een boek over de verhalen achter de statige panden aan de Maliebaan. Zijn boek “Aan de Maliebaan, NSB, SS, kerk en verzet op een strekkende kilometer” gaat in op deze weerbarstige geschiedenis van deze laan. Wil je meer lezen over het boek en over de verhalen achter de huizen aan de Maliebaan? Kijk hier voor meer achtergronden over dit boek.

Routemaker Gerard Goudriaan

Al een aantal keer wandelden we mee voor een routecontrole met de routemaker en ervaren stadsgids Gerard Goudriaan. In november 2016 verscheen zijn eerste stadsgids “Amsterdam acht keer anders”. Deze gids bevat acht verschillende themawandelingen zoals “Hofjes in de Jordaan”, “Maritiem verleden” en “Teksten in de stad”. Gerard is geïnteresseerd in stadsontwikkeling, erfgoed en architectuur.

Deze elementen zie je ook terug in zijn originele wandelingen. Uit de Amsterdam gids wandelde ik al de route “De trendy stad: Noord”, een wandeling langs hippe plekken aan de andere kant van het IJ. Ook ontwikkelde Gerard een aantal herleefd erfgoed wandelingen onder andere in Utrecht, Amsterdam en Dordrecht. Even geleden liep ik de wandeling Herleefd erfgoed Oost waarbij ik onder andere langs het Marineterrein kwam.

Wandelroute

Wil jij wandelen langs de herinneringen aan de oorlog in Utrecht? Kijk hier voor de wandelroute en hier voor de gids.

Volg me ook via Facebook, Instagram en Twitter