Startpunt: Metro Vlaardingen Oost, eindpunt: Metro Vlaardingen Centrum, aantal kilometers: 8, horeca onderweg: In de Watertoren en Harteveld Smulboetiek
Zeecontainers, kranen, oude pakhuizen zijn kenmerkend voor havensteden. De plekken waar nog niet alles is aangeharkt en je nog de rafelranden van de stad vindt. Voor de meeste mensen niet direct een plek waar je zult gaan wandelen, maar ik vind het juist fascinerend. Plaatsen direct aan het water waar nog veel bedrijvigheid en geschiedenis te vinden is.
Ik ben dan ook direct enthousiast als “Uitgeverij Gegarandeerd Onregelmatig” de wandelgids “Wandelen in Havensteden” van de broers Hans en Kees Volkers uitbrengt. Een gids door negen bekende en onbekende Nederlandse havensteden.
Ik kies een niet meest voor de hand liggende stad uit de gids en in het weekend ga ik op pad voor een wandeling door Haringstad Vlaardingen. De wandeling start bij metrohalte Vlaardingen Oost. Er is droog weer voorspeld, maar regendruppels komen uit de lucht als ik de wandeling aanvang. Op buienradar is dit miezerige weer niet te zien en ik laat de pret niet drukken door wat motregen.
Vulcaanhaven en Koningin Wilhelminahaven
Ik heb het station maar net verlaten en ik sta al oog in oog met opgestapelde zeecontainers in alle kleuren en de immense vrachtferry’s van DFDS Seaways, die dagelijks vrachtschepen vol containers van en naar Engeland varen. Even loop ik langs het afgesloten terrein van het overslagbedrijf en de scheepswerf. Ik maak een oversteek en loop de Koningin Wilhelminahaven in.
Omdat het weekend is, is het relatief rustig met grote vrachtwagens. Ik voel me klein tussen de grote vrachtcontainers, buizen en kabels. Ik ga even aan de kade staan om naar de schepen en de pakhuizen aan de overkant te turen. Ik wandel verder langs pakhuizen, die deels dichtgetimmerd en deel in gebruik zijn.
Ik loop langs het imposante pand van Doggermaatschappij van A. Hoogendijk. Het fabriekspand dateert uit 1916. Handelaar A. Hoogendijk richtte een rederij op in 1891, waarbij vissersschepen werden gemaakt. In 2019 woedde er een verwoestende brand in het pand. Het geruïneerde gebouw is weer opgeknapt en biedt nu ruimte aan arbeidsmigranten. Het naastgelegen truckerscafé The Pittstop is ook weer terug, nadat het door de brand volledig werd verwoest.
Ik maak een ronde door de Koningin Wilhelminahaven. Ik passeer enkele trouwlocaties, die je niet direct zou verwachten in dit rauwe gebied.
Placemaking Stadsstrand Vlaardingen
Op een verlaten terrein staat een wegwijzer naar het Stadsstrand van Vlaardingen. Ik volg de bordjes en bereik het toegangshek van het placemaking concept, dat is opgezet door de Stichting KWartiermakers Vlaardingen. Dit om positieve energie te brengen in de herontwikkeling van de oude industriële Koningin Wilhelminahaven.
Mijn schoenen gaan door het mulle zand van het nagebootste strand. Het is nog vroeg en de strandstoelen gemaakt van oude pallets zijn nog leeg. Je hebt vanaf deze plek een fenomenaal uitzicht op de Nieuwe Maas, waar de grote containerschepen voorbij varen.
Ik loop naar de punt van het terrein, waar een zandsculptuur was gemaakt. De gebouwen grenzend aan het terrein zijn voorzien van muurschilderingen, die de oude grauwe loodsen een facelift hebben gegeven.
De eyecatcher van het strand is wel de vuurtoren. Stichting Vrienden van de Vuurtorenkap hebben in 2019 deze antieke Vuurtorenkap uit IJmuiden uit 1887 geadopteerd en het een nieuw leven in geblazen. Met behulp van donaties is de bedoeling dat de Vuurtorenkap wordt getransformeerd tot unieke slaapplek en horecalocatie.
Oude en verbouwde Pelmolen
Met zand in mijn schoenen verlaat ik weer het stadsstrand en wandel ik naar de Oude Haven waar de oude Pelmolen uit 1873 is omgebouwd tot appartementencomplex. Ooit was hier een oude meelfabriek in gevestigd en in 1924 ontmanteld en verkocht als erwtensplitterij De Hollandsche Pelmolen. Het gebouw is meerdere malen geteisterd door brand. In 1957 na het beëindigen van het bedrijf en in 1996. In 1997 werd het gebouw gerenoveerd en verbouwd tot de huidige functie.
Oosterhoofd
Ik maak vanaf daar een klein uitstapje naar het Oosterhoofd waar ik wederom een fraai uitzicht heb op de Nieuwe Maas. Op het uiteinde heeft een aantal vissers hun hengel uitgegooid. Het is een fraai plaatje met de monumentale lichtbaak op de voorgrond. Vanaf dit punt zie ik een hele sliert van wandelaars met rugzakjes en een route in hun hand. Gezien de grootte van de wandelgroep lijkt het op een wandelevent. Mijn route gaat richting het oude centrum van Vlaardingen.
Haring en Bier wandeltocht
Ik kruis de groep wandelaars. Ik ben wel nieuwsgierig geworden. “Welke wandeltocht maken jullie?”, vraag ik aan twee wandelaars. “De Haring en Bier wandeltocht”, vertellen ze me. Het eerste weekend van juni kunnen wandelaars Vlaardingen en omgeving verkennen door middel van een 15 of 25 kilometer lange wandeltocht. De wandeling start en eindigt op de Westerplaats in het centrum van Vlaardingen. De route is bewegwijzerd met witte haringen op de weg.
Verdwenen buitenplaats het Hof en het Oranjepark
Ik laat de wandelaars achter me en wandel langs de Oost Havenkade met oude handel en pakhuizen. Mijn route loopt door tot de verdwenen buitenplaats, het Hof van Willem van Ruytenburch. Daar woonde ooit de Heer van Vlaardingen, die in een geel pak op de Nachtwacht van Rembrandt stond geportretteerd. Sinds 1830 is de oude buitenplaats van de stad Vlaardingen en in 1938 uitgebreid met het Oranjepark.
Mijn wandeling gaat eerst door het Hof met zijn kronkelige paden, romantische bruggen en oude bomen. Ik ga even naar de kleine geitjes kijken bij Dierenweide het Hof, dat al 75 jaar in het park is gevestigd. De kleine diertjes huppelen er vrolijk op los. Ik vervolg mijn route en passeer het Pannenkoekenhuis ’t Hof en een doolhof. Ik kom nu in het Oranjepark dat ruimer is opgezet.
In de Watertoren
Aan de rand van het park strijk ik voor een koffie neer bij de oude Watertoren. Van eind 1955 tot halverwege de jaren ’80 voorzag de watertoren Vlaardingen van water. Nu is het niet meer in gebruik en is de oude drinkwatervoorziening omgetoverd tot horeca en vergadergelegenheid.
Binnen ga ik zitten aan één van de houten tafels en ik bestel een koffie met zelfgemaakte warme appeltaart. Het is aangenaam vertoeven in deze 39 meter hoge toren, die nu is voorzien van industriële lampen en kroonluchters.
Ik verlaat deze fijne koffielocatie en wandel door het nieuwproject Vlaardingen-Oost. Op de oude historische buitenplaats grenzend aan het Oranjepark en het oude terrein van de brandweerkazerne bouwden de gemeente en ontwikkelaar Heijmans herenhuizen, rijtjeshuizen en een appartementencomplex in de stijl van de “fin de siècle”.
Ik vind het ruim opgezette concept zeer geslaagd. Tussen de nieuwbouwwoningen staat de slangentoren met rode letters “Vuur” van de oude brandweerkazerne. Daaromheen is een speeltuintje gebouwd.
Korenmolen Aeolus en het Vlaardings ijzerkoekje
Het begint weer te miezeren en ik ga even schuilen in de winkel van de oude korenmolen Aeolus. De stellingmolen uit 1870 is nog steeds in gebruik en in de molenwinkel kun je een groot assortiment aan brood- en koekjesmeel kopen.
In de winkel verkopen ze ook ingrediënten voor het beroemde Vlaardings ijzerkoekje, dat zijn naam dankt aan de gietijzeren plaat waar het op gebakken wordt. Omdat het ijzerkoekje lang goed bleef, was het onder de vissers in trek. Het liep even storm bij molen Aeolus toen één van de deelnemers van het tv programma “Heel Holland Bakt” het ijzerkoekje maakte.
De Visbank
Ik loop door één van de pittoreske winkelstraatjes van Vlaardingen, de Hoogstraat, en ik kom uit bij de Visbank. Het is daar gezellig druk met wandelaars van “de Haring en Bierwandeltocht”.
De Visbank, met het kenmerkende torentje met een windvaan in de vorm van een haring, is het symbool van Vlaardingen als Haringstad. Het monumentale gebouw naar ontwerp van Jacob van Schie fungeerde sinds 1778 tot 1949 als visafslag. Nu is er een lunchroom en ijssalon in gevestigd.
Wist je dat je in Madurodam ook een miniatuurversie van de Visbank kunt bewonderen?
De Markt
Ik verlaat het feestgedruis en via een smal straatje kom ik op de Markt van Vlaardingen. De oorspronkelijke kerk zou op een terp te hebben gelegen. De huizen rond de kerk en het oude stadshuis vormen een schilderachtig gezicht. Een deur bij de kerk staat open. Ik blik even naar binnen en ik word enthousiast ontvangen door twee medewerkers van de Historische Vereniging Vlaardingen. De vriendelijke meneer vertelt me dat ik in het Waaggebouw sta. Hij showt me de oude weegschaal en ik probeer met mijn kippenkracht één van de oude gewichten op te tillen. De enthousiaste meneer is de oude archivaris van de gemeente Vlaardingen.
Geuzenmonument en de Geuzenpenning
De rondleiding is nog niet over, want buiten laat hij een bronzen beeld zien. Bij de kerk staat een beeld van een lopende man. Hij heeft drie handen: een gebalde vuist, een geheven hand en een hand voor zijn buik. Hij heeft geen mond. Voor hem staan twee afgehakte benen. Vanaf het monument tot aan het oude stadhuis is een pad met achttien vlakken gemaakt.
Het is het Geuzenmonument, dat met veel symboliek herinnert aan de achttien verzetsstrijders, die door de Duitsers in de Tweede Wereldoorlog waren vastgezet in het voormalige politiebureau in het oude stadhuis en waren overgebracht naar het Oranjehotel in Den Haag. Op de nabijgelegen Waalsdorpervlakte zijn ze op 13 maart 1941 vermoord. Elk jaar op 13 maart worden ze herdacht en wordt in de Grote Kerk de Geuzenpenning uitgereikt aan personen of instellingen, die zich hebben ingezet voor de democratie.
Ik bedank de meneer voor zijn historische achtergrond verhalen en sta al snel bij het volgende historische gebouw van mijn wandeling.
De Lijnbaan
Touwslagers gebruikten voor het in elkaar draaien van scheepstouwen een lang recht pad. De Lijnbaansgracht in Amsterdam, De Lijnbaan in Rotterdam en de Reeperbahn in Hamburg herinneren nog aan de tijd dat touwmakersbedrijven op die plekken hun touwen draaiden. Bij de Baanstraat kom ik bij zo’n touwbaan.
Vlaardingen kende als havenstad verschillende lijnbanen. Van 1611 tot 1969 werd hier touw gedraaid. Vanaf 1873 was de baan overkapt. Delen van het gebouw zijn bewaard gebleven.
In het Utrechtse dorpje Oudewater vind je het Touwmuseum in een oude baanschuur.
Westerhavenkade
Ik wandel naar de Westerhavenkade. Daar kom ik langs Hartveld Smulboetiek. Het is een begrip in Vlaardingen en vooral vanwege de kroket in een puntzak. Bij de houten snackkar gevestigd aan de haven bestel ik een knapperige kroket bij de gezellige mevrouw achter de toonbank. Aan één van de tafeltjes bij het water eet ik de overheerlijke kroket.
Na deze verrukkelijke snack wandel ik verder over de Westerhavenkade en passeer een vrolijke muurschildering van katten en de voormalige vissersboot de Balder.
Tegenover de stadskraan zit de ingang van het Museum Vlaardingen. Een bezoek aan het museum kan niet in mijn wandeling ontbreken.
Museum Vlaardingen
Een aardige mevrouw achter de balie scant mijn Museumkaart en geeft me twee folders van de tijdelijke tentoonstellingen. Het is leuk om dit museum aan het eind van mijn wandeling te doen. Het geeft me een mooi overzicht van de geschiedenis van de plekken, die ik tijdens mijn wandelroute heb aangedaan.
De tentoonstelling “Behouden Vaart! De ondernemersgeest van de Vlaardingse redersfamilie Hoogendijk” toont modelschepen van de Doggermaatschappij van A. Hoogendijk, die ik in de Koningin Wilhelminahaven aan het begin van mijn wandeling heb gezien.
Bij de tijdelijke tentoonstelling “Ode aan het stadspark: een wandeling door het Hof en het Oranjepark” wordt aan de hand van oude foto’s en schilderijen de geschiedenis van het park verteld.
In de fototentoonstelling “Rivieroever Essay” van architectuurfotograaf Jeroen Musch krijg ik een mooie overzicht in foto’s van de rauwe omgeving van de Haven van Vlaardingen.
Op de benedenverdieping is nog een schattige tentoonstelling van de gebeurtenissen in de Nederlandse geschiedenis in Playmobil.
Ik ben erg enthousiast over dit museum, omdat het net als de stad Vlaardingen erg veelzijdig is.
Westerhoofd
Ik zet de laatste kilometers van de wandeling in en loop nogmaals richting de Nieuwe Maas voor een spectaculair uitzicht bij het Westerhoofd over de Nieuwe Maas.
Wandelen in havenstad Vlaardingen
Wil je ook wandelen door deze veelzijdige stad Vlaardingen? Kijk hieronder voor de wandelroute en de wandelgids “Wandelen in havensteden”.
Volg me ook via
Vera Wandelt 