2016 was het jaar van de Amsterdamse School en dit werd groots gevierd met allerlei tentoonstellingen zoals Wonen in de Amsterdamse School in het Stedelijk Museum en vanaf 2 juli was de uitbreiding van het Museum het Schip te bezichtigen. Tevens bracht Amsterdam tijdens de Open Monumentendag op 10 en 11 september een ode aan de Amsterdamse School. 

Aan de hand van de wandeling Oud West uit de bundel “Wandelen buiten de binnenstad van Amsterdam” wandelden we langs vele iconische gebouwen en wijken in deze vormgeving.

Spaardammerbuurt en Museum ’t Schip

In de winter liepen we met zijn tweeën de gehele route. De wandeling startte in de Spaardammerbuurt. Via de Haarlemmerpoort en het spoorviaduct kwamen we in deze wijk die nog tot de Amsterdamse gordel wordt gerekend.

We liepen naar het grote Zaandammerplein dat ommuurd was door arbeiderswoningen van vier verdiepingen hoog met oranje daken. De onderkant van de woningen was gelardeerd met gele en zwarte bakstenen waardoor een speels bandmotief ontstond. Het ontwerp was van de hand van de architect Karel de Bazel, die ook het gebouw van het Amsterdams Archief aan de Vijzelstraat heeft ontworpen. Aan één kant van het plein stond een voormalige school, thans buurtcentrum met kleine witte ramen en ronde portieken.

Door middel van een poort tussen huizen kwamen we in een hof en werden verrast door de opvallende architectuur van Herman Walenkamp. Het Zaanhof was omringd door gebouwen met gele kozijnen en houten topgeveltjes. De woningen werden ook wel de ‘paleisjes voor arbeiders’ genoemd. Er heerste een gevoel van rust in deze binnenplaats met zijn rozenstruiken en lage lijn linden.

Aan het eind van het hof zagen we nog een in het oog lopend gebouw, ‘t Schip. Met zijn decoratieve oranje toren en met dakpannen als metselwerk trok dit bouwwerk aan de Zaanstraat de aandacht. In het gebouw dat tot 2001 fungeerde als Postkantoor was nu het museum gevestigd.

De museumwoning was alleen te bezoeken door middel van een rondleiding. Samen met twee Franse toeristen werden we rondgeleid door een jonge student. Tijdens de rondleiding kregen we achtergrondinformatie over het ontwerp van het complex, maar ook over de Woningwet van 1901 en de overheidsinmenging op het gebied van Volkshuisvestiging. We kregen een indruk hoe arbeiders voor de invoering van deze wet in krotten op elkaar woonden. Daarna bezochten we de museumwoning en konden we een kijkje nemen in de nok van de oranje toren. In de tuin van het museumrestaurant bekeken we straatmeubilair in Amsterdamse Schoolstijl.

Westergasfabriek en de Baarsjes

In de zomer, een aantal maanden later, liepen we samen met een aantal vrienden nogmaals een deel van de route. Het was alleen nu een paar graden warmer en de zon scheen boven ons.

De eerste terrasstop was bij het filmhuis, het Ketelhuis, op het Westergasfabriekterrein. Deze grond met daarop gebouwen in neorenaissance stijl werd sinds 1885 gebruikt voor het winnen van gas uit steenkolen. Tot de jaren negentig diende dit gebied als opslagplaats van het Gemeentelijke Energie Bedrijf. Nu zijn in de panden culturele instellingen gevestigd. De namen van de gebouwen herinneren nog steeds aan de tijd van weleer.

Na een fris- en koffiestop wandelden we naar het volgende getransformeerde grondgebied: het voormalig Gemeentelijke Waterleiding (GWL) terrein. Een aantal karakteristieke bouwwerken zoals de witte watertoren, het machinegebouw en het achthoekig windketelgebouw was blijven staan. In het machinegebouw zat nu horeca en in het ketelgebouw een popperige bed en breakfast. Een aantal van ons filosofeerde er op los. De één vond de watertoren op een dobber lijken en de ander op een UFO.

Vanaf de Van Hallstraat gingen de huizen en de straten heel erg op elkaar lijken. Rijen met woonblokken met simpel ontwerp en bandmotief aan de onderkant. Onder de daken van de huizen hingen hijshaken.

De architect van deze woonhuizen, de Bazel, waren we al eerder tegengekomen bij het Zaandammerplein. De zon schoof achter een donkere wolk en de eerste regeldruppels voelden we. Even schuilden we bij een onderdoorgang bij het wooncomplex de Meander. De regenstroom veranderde in regendruppels en we sjouwden tussen de huizenblokken door richting de volgende trekpleister: de molen de Otter. De oudste houtzaagmolen ter wereld was inmiddels met pensioen, omdat door de hoogbouw zijn wieken geen wind meer vingen.

Er was veel moois onderweg te zien en de fotocamera’s werden meermaals erbij gepakt. We hadden het tempo er niet echt inzitten. Met een slakkengang gingen we over de Slatuinenweg, het wandelpad waar vroeger groentetuinen aanlagen.

Blogger Davides schreef een blog over deze Slatuinen.

In de wijk de Baarsjes werden woonblokken in Amsterdamse Schoolstijl afgewisseld door nieuwbouwwoningen. Op het Groene Bruggetje van Piet Kramer stonden we even stil. De poncho’s en paraplu’s hadden we inmiddels opgeborgen en we genoten van de glinstering van de zon in het water van de Admiralengracht.

De camera’s konden weer uit de tas voor het monumentale pand, het Sieraad, dat was versierd met de beeldhouwwerken van Hildo Krop. Bij de Kostverlorenkade hadden we een mooi uitzicht op de Westermoskee, die na 20 jaar eindelijk zijn bestemming heeft gekregen.

Bij een klein pleintje met tafeltennistafel rustten we even uit voor de laatste kilometers van de wandeling. Ik maakte wat fotoshoots van een poserende oude kat.

De Hallen, Wilhelmina Gasthuis en Vondelstraat

Bij een dorpse straat, de Bellamystraat, kwamen we bij een buurtmarkt. Daarachter zaten de Foodhallen. In een grote ruimte met hoge plafonds stonden allerlei foodkarren waar sushi of kleine hamburgers werden klaargemaakt. Jong en oud zaten aan lange tafels hun vingerfood te verorberen. Naast deze eethal waren er in dit oude remiseterrein nog een bioscoop en diverse ateliers gevestigd.

Vlakbij de Da Costakade kwam muziek en vertier ons tegemoet. In de Bosboom Toussaintstraat was het zomerfestival gaande. Bij diverse kleine podia speelden bandjes. We streken even neer op het terras van De Italiaan. Met vrolijke deuntjes op de achtergrond nipten de één aan een latte machiatto en de ander aan een fris glas bier.

Het laatste deel van de wandeling ging door het terrein van het Wilhelmina Gasthuis, dat later het Amsterdams Medisch Centrum zou heten. We waanden ons in een oase van rust. In de oude ziekenhuis zaten nu woningen en ateliers.

De rodelantaarndrager was de Vondelstraat. Dit was het eerste stukje stadsuitbreiding buiten de Amsterdamse grachtengordel. Architect van het Centraal Station van Amsterdam, Cuypers, drukte zijn stempel op deze straat. Hij ontwierp de saillante Vondelkerk en een aantal huizen daaromheen. Op nummer 77-79 woonde hij zelf.

Het Leidseplein was ons eindpunt. Door de drommen toeristen heen liepen we naar ons restaurant Ganesha waar de Indiaanse curry ons goed deed smaken.

Wandelroute 

Wil je de pareltjes van Amsterdam Oud West ook eens met eigen ogen zien? Kijk hier voor de wandelroute en hier voor de wandelgids voor veel meer fraaie wandelingen buiten de binnenstad van Amsterdam.

Volg me ook via Facebook, Twitter en Instagram